Arsenal FC - Những Khẩu Thần Công Thành Luân Đôn

Arsène Wenger The Making of a Legend

Sinh ngày: 22.10.1949 tại Strasbourg, Pháp
Biệt danh: Giáo sư
Sự nghiệp cầu thủ: Các câu lạc bộ: Mutzig, Mullhouse và Strasbourg
Sự nghiệp huấn luyện viên: Strasbourg (1981, đội trẻ), Cannes (1983, trợ
lý), Nancy (1984-1987), Monaco (1987-1994), Nagoya Grampus Eight
(1995-1996), Arsenal (từ tháng 9.1996)
Thành tích huấn luyện viên: Vô địch Pháp 1988, Cúp Quốc gia Pháp 1991
(với Monaco); Cúp Hoàng đế (Cúp Quốc gia) 1996, Siêu cúp Nhật Bản 1996
(với Nagoya Grampus Eight); Vô địch Premiership (1998, 2002, 2004), Cúp
FA (1998, 2002, 2003, 2005). Huấn luyện viên xuất sắc nhất nước Pháp
1988, xuất sắc nhất Nhật Bản 1995 và xuất sắc nhất Anh các năm 1998,
2002, 2004.

Sau đây là cuộc đời của GS

Tuổi thơ trong quán rượu







Ông bố Alphonse của Arsene Wenger là chủ một doanh nghiệp kinh doanh phụ
tùng ô tô ở Strasbourg, thủ phủ của Alsace, tỉnh Đông Bắc nước Pháp nằm
sát biên giới Đức. Những năm 1950, nhà Wenger sống trong một ngôi làng
nhỏ có tên Duppigheim. Gia đình họ còn sở hữu một quán rượu nhỏ tên là
La Croix d’Or ở ngôi làng kế bên, Duttlenheim, và họ dành gần như toàn
bộ thời gian ở quán rượu đó. Cũng trong ngôi nhà này, huấn luyện viên
tương lai của Arsenal lớn lên cùng với chị gái và anh trai. Bị nhốt
trong 4 bức tường, cậu bé Arsene thường xuyên nhìn thấy nhiều người uống
rượu, lè nhè vì say và vô khối hậu quả của thói nghiện ngập. Arsene dần
hình thành một trong những chủ thuyết trung tâm trong triết lý bóng đá
của ông: Say rượu, hoặc thậm chí chỉ để cho rượu chạm môi (với một cầu
thủ) khi làm việc liên quan đến bóng đá là điều không thể chấp nhận
được.

Không có nhiều thứ để làm ở Duttlenheim hẻo lánh những thập niên 1950,
1960. Với những cậu bé, trường tiểu học trong làng được điều hành bởi
nhà thờ là nơi quen thuộc. Những chú bé thông minh hơn thì sau đó tiếp
tục được tới trường trung học cơ sở ở Obernai, cách đó khoảng 10km. Và
Wenger ở trong số những đứa trẻ thông minh hơn. Nhưng sau giờ học, vào
cuối tuần, trong những ngày nghỉ, các cậu bé có thể chơi bóng và xem
bóng đá. Lũ trẻ còn có thú vui đếm những chiếc ô tô thỉnh thoảng chạy
qua làng.

Bởi bố mẹ Wenger điều hành một quán rượu nên họ rất bận và không thể
luôn để ý tới con cái. Nhưng chẳng có vấn đề gì bởi đó là một ngôi làng
mà người dân sống đầm ấm, sẽ chia và luôn quan tâm tới lũ trẻ. Arsene
trẻ tuổi sùng đạo còn yêu mến đội bóng làng và thường vào nhà thờ để đọc
kinh cầu nguyện cho họ chiến thắng khi thi đấu hôm Chủ nhật.

Tình yêu bóng đá







Khi không cầu nguyện, Arsene tụ tập lũ trẻ trong làng chơi bóng. Trong
một ngôi làng nhỏ như thế, không dễ để kiếm nổi 11 đứa cùng độ tuổi.
Arsene mất cả tuần để tập hợp một đội nhưng vẫn thường xuyên phải chơi
thiếu 1 hoặc 2 “cầu thủ”. Có lẽ là ngay từ đầu những năm 1960, Arsene đã
bắt đầu yêu lối chơi tốc độ và sức mạnh, những phẩm chất mà một đội
bóng cần để có thể chiến đấu với những đội bóng nhiều hơn về quân số.
Không biết có phải vì vậy mà sau này, Arsenal vẫn thường chơi tốt khi 1
cầu thủ của họ bị đuổi khỏi sân.

Wenger thời trẻ

“Tôi không nhớ lần đầu tiên mình đá quả bóng là khi nào. Nhưng chắc chắn
đó chỉ là một ngày bình thường với một cậu bé Pháp. Có lẽ là năm lên 10
hoặc 11 gì đó. Tới giờ tôi có thể khẳng định tầm tuổi đó mới bắt đầu là
quá muộn để trở thành một cầu thủ chuyên nghiệp hàng đầu. Tôi đã hoàn
toàn bị cuốn hút bởi bóng đá. Tuy nhiên, không giống như thời nay, có
một khoảng cách lớn giữa việc say mê bóng đá và trở thành cầu thủ chuyên
nghiệp. Thời đó, các câu lạc bộ lớn không có chính sách tìm kiếm cầu
thủ như bây giờ và họ khó có thể biết về các cậu bé chơi bóng ở một ngôi
làng nhỏ”.

Dù vậy, ở tuổi 12, Arsene chưa thể có được tốc độ hoặc sức mạnh cần
thiết. Phẩm chất nổi bật ở Arsene là kỹ thuật và tư duy chiến thuật.
Jean-Noel Huck, người chơi cho Mutzig (đối thủ thường xuyên thắng đội
bóng làng Duttlenheim) khi đó, nhớ lại: “Dù mới 12 tuổi, Arsene đã là
một cầu thủ rất trầm tĩnh và sáng suốt. Cậu ấy luôn là nhà kỹ thuật, một
chiến lược gia của đội bóng. Khi thi đấu, Arsene luôn bộc lộ những ý
tưởng riêng bằng một phong cách điềm đạm”.

Arsene đã có tiến bộ vượt bậc khi lọt vào đội 1 của FC Duttlenheim ở
tuổi 16. Việc tập luyện chỉ có 1 lần mỗi tuần vào các tối thứ Tư. Không
có huấn luyện viên để truyền đạt chiến thuật và các kỹ năng nhưng vẫn
cần có ai đó để trông nom buổi tập. Trên sân, dù là cầu thủ trẻ nhất
trong đội và không phải là đội trưởng nhưng Arsene lại là người chỉ huy.

Ngoài sân cỏ, Arsene sống rất nghiêm túc. Thậm chí ở lứa tuổi thích thử
nghiệm và khám phá, Arsene vẫn không uống rượu. Thứ mà những cầu thủ như
Arsene hay uống là “un panaché” (một loại bia pha nước chanh). Ở tuổi
16-17, Arsene và Huck bắt đầu lang thang đi chơi cùng nhau vào các tối
Chủ nhật. Hai vấn đề họ còn ít kinh nghiệm là bóng đá và các cô gái.

Thời kỳ trước khi sàn nhảy disco xuất hiện ở vùng Alsace thôn dã, họ
thường vào các làng để dự những buổi khiêu vũ và các buổi lễ hội. Họ tán
tỉnh các cô gái, chơi bóng hàng giờ trên bãi biển và đi chơi đêm nhưng
chưa bao giờ về muộn hơn 2 giờ sáng.

Tới Mutzig






Ở Mutzig, các cầu thủ nghiệp dư thường tập luyện 2 lần/tuần (3 lần/tuần vào trước mùa bóng).

Wenger được vào thẳng đội một và trụ vững ở đó nhờ đã tiến bộ rất nhiều:
nhanh nhẹn, có kỹ thuật, chuyền bóng tốt, xử trí nhanh nhạy và cũng
giỏi không chiến. Theo ông Hild, phong cách của Wenger khá giống Roy
Keane. Trong lịch sử bóng đá thế giới, ông chưa thấy ai có phong độ ổn
định như thế. Đồng đội ở hàng tiền vệ Roger Niggel nói rằng, Wenger khi
20 tuổi rất ít nói, phong cách thi đấu điềm tĩnh, tự chủ, thích tranh
đoạt bóng và băng nhanh lên phía trước. Wenger ở Mutzig 3 năm, trong
thời gian đó câu lạc bộ này giành được Cúp Alsace sau trận chung kết
thắng FC Strasbourg 06 ở Schiltigheim với tỷ số 3-0.

Dù sao, Wenger cũng cảm thấy khó khăn với cuộc sống ở một hạng đấu cao
hơn. Wenger sống khép mình và chỉ quan hệ với các đồng đội ở mức xã
giao. Điều giúp Wenger cảm thấy thoải mái là đặt niềm tin vào một người
lớn tuổi hơn, một người mà mình có thể trông cậy. Ngay khi gia nhập AS
Mutzig, quan hệ của Wenger với huấn luyện viên Hild đã phát triển tốt
đẹp. Hild không chỉ thấy nơi Wenger một cầu thủ trẻ tài năng mà còn như
một đứa con trai và Wenger cũng tìm thấy ở ông tình cảm của một người
cha. Họ thích đàm đạo và cùng nhau đi xem bóng đá. Mỗi năm 3-4 lần, họ
bố trí thời gian sang Đức xem những trận hay nhất của Bundesliga, từ
Strasbourg sang Munich chỉ mất 3 giờ đồng hồ.

Ông Hild nhớ lại: “Chúng tôi luôn nói về kỹ thuật, chiến thuật, chiến
lược và vấn đề tổ chức trong bóng đá. Arsene luôn muốn biết nhiều hơn
nữa. Cậu ấy lĩnh hội rất nhanh và phân tích về các cầu thủ rất tốt”.

Họ cũng tới xem các trận của đội tuyển Cộng hòa liên bang Đức, tận mắt
xem các huyền thoại của bóng đá Đức thi đấu: cầu thủ kiến thiết Guenter
Netzer, thủ môn Sepp Maier, hậu vệ cánh có mái tóc xoăn Paul Breitner,
tiền đạo dội bom Gerhard Mueller và đặc biệt là libero Franz
Beckenbauer. Đó là một thế hệ tuyệt vời và bóng đá Đức đã lên tới đỉnh
cao. Đội tuyển Cộng hòa liên bang Đức giành chức Vô địch châu Âu 1972.
sau đó Vô địch thế giới 1974. Bayer Munich 3 năm liên tiếp giành Cúp C1
(1974, 1975, 1976). Ở Beckenbauer, Wenger tìm thấy hình mẫu cho mình.
Wenger cũng mê lối chơi tấn công của bóng đá Đức thời đó. Tất cả các cầu
thủ đều được phép xông lên tấn công nhưng tất cả cũng đều phải tham gia
phòng ngự.

Ông Wenger khi còn là cầu thủ (người đầu tiên đứng từ phải sang)

Khi
còn ở Mutzig, Wenger đã được chọn vào đội bóng đại diện cho vùng Alsace
ở giải vô địch thường niên giữa các vùng. Wenger cũng có chân ở đội
bóng Trường Đại học Tổng hợp Strasbourg và vào giữa những năm 1970 còn
được chọn vào Đội tuyển sinh viên Pháp, chủ yếu đá dự bị. Đội bóng này
đã dự giải Vô địch sinh viên thế giới năm 1976 ở Uruguay và đoạt giải 3.
Tuy nhiên, Wenger bị chấn thương và ngồi ngoài suốt cả giải.

Đội bóng tập hợp chủ yếu là các sinh viên ở tuổi 20, phần lớn họ đủ tiêu
chuẩn chơi ở giải hạng Nhì của Pháp và Wenger cũng vậy. Mùa hè 1973,
Wenger tạm chia tay người cha tinh thần Hild. Những gì tích lũy được ở
Mutzig đủ cho chàng cầu thủ này tới một hạng đấu thấp của bóng đá chuyên
nghiệp.

Kinh nghiệm quý giá ở Mullhouse







FC Mullhouse là câu lạc bộ lâu đời thứ hai ở Pháp. Năm 1971, sau nhiều
thập kỷ chơi ở các giải nghiệp dư, họ có chỗ ở giải hạng Nhì nhưng vẫn
chỉ là một câu lạc bộ bán chuyên nghiệp. Họ bổ sung được 4-5 cầu thủ
chuyên nghiệp trong khi phần lớn những người còn lại làm việc nửa ngày
và chỉ đến tập vào các buổi tối. Wenger là một trong những cầu thủ “bán
chuyên nghiệp” đó. Wenger chỉ nhận mức lương khoảng 2.000 franc/tháng và
vẫn tiếp tục đi học. Wenger thường xuyên di chuyển cả đi và về tới
100km để đảm bảo cả việc học tập và tập luyện ở câu lạc bộ vào 3 tối thứ
Ba, thứ Tư và thứ Năm mỗi tuần.

Huấn luyện viên đầu tiên của Wenger ở Mullhouse là Robert Alonzo, người
đã dẫn dắt câu lạc bộ tới vị trí thứ sáu ở giải hạng Nhì, một kỳ tích
trong bóng đá Pháp. Wenger tới đúng thời điểm 3 cầu thủ chuyên nghiệp ra
đi để tới nơi có mức lương cao hơn. Không có họ, câu lạc bộ khó khăn.
Alonzo bị sa thải tháng 10/1974 khi Mullhouse ngấp nghé xuống hạng và
Paul Frantz được mời tới cứu đội bóng.

Frantz là huấn luyện viên đáng kính nhất mà Wenger từng gặp. Nếu Hild là
người đã nuôi dưỡng đam mê bóng đá nơi Wenger thì Frantz là một chuyên
gia siêu hạng. Ông có 30 năm giảng dạy tại Trung tâm Giáo dục thể chất
Thể thao (CREPS) ở Strasbourg. Ông cũng tham gia huấn luyện và đánh giá
các huấn luyện viên xuất sắc tại các khóa bồi dưỡng mùa Hè dài 3 tuần do
Liên đoàn bóng đá Pháp (FFF) tổ chức. Hild cũng là học trò của ông ở
Wittisheim. Trong những năm 1960, ông làm huấn luyện viên của Racing
Club de Strasbourg. Khi còn ở Racing, Frantz đã được AC Milan mời làm
huấn luyện viên nhưng ông từ chối vì tôn trọng hợp đồng.

Theo Frantz, vị trí của Wenger trong đội là không thể thay thế vì những
ưu điểm trong cách tổ chức lối chơi, sự chăm chỉ và nghiêm túc. Tuy
nhiên, Wenger vẫn có nhược điểm là chân trái không tốt và tốc độ chỉ ở
mức trung bình. Frantz nhấn mạnh, tuy Wenger thông minh về lý thuyết
ngoài sân cỏ và thậm chí cả trong sân nhưng vẫn thiếu kỹ năng đã thể
hiện hết sự thông minh đó trên sân. Có một dạng mất cân bằng nơi Wenger.
Một mặt, đây là một chiến thuật gia tài năng, có nhận thức và khả năng
phân tích rất tốt nhưng mặt khác Wenger lại không thể hiện tốt được điều
đó trong thực hành. Đó chính là vấn đề.

Frantz cũng nhận định giống Hild: “Sau một thời gian, tôi phát hiện ra
rằng Arsene đến với bóng đá hơi muộn. Có những thứ cầu thủ phải học khi
còn trẻ. Anh là một cầu thủ nghiệp dư tuyệt vời nhưng đó là tất cả những
gì có thể. Nếu trên sân Arsene cũng làm được hoàn hảo như ý đồ, anh đã
là một cầu thủ lớn”.

Theo Frantz, một đội bóng không đơn giản là sự cộng dồn giá trị của các
cầu thủ 1+1+1… cho tới 11. Đó là sức mạnh của công thức:
T=1+2+3+4+5+6+7+8+9+10+11) nhân với N, trong đó N là ảnh hưởng của huấn
luyện viên.

“Tôi luôn chú ý tới kinh nghiệm của những người khác. Khi 20 tuổi, tôi
vẫn nghe lời ông mình và nghĩ ông là một người thông thái. Tôi tự nhủ:
“Đừng ngu ngốc nghĩ rằng bất kỳ ai sinh ra trước bạn cũng là đồ ngốc.
Hãy lắng nghe những người khác”. Tất cả những thành công lớn, những sự
nghiệp vĩ đại đều có sự kết hợp của năng khiếu, tài năng và cả sự may
mắn gặp được những người tin tưởng vào bạn. Vào một thời điểm nào đó
trong đời, bạn cần ai đó đặt tay lên vai và nói: “Tôi tin vào cậu””.

Các ý tưởng bóng đá của Frantz có ảnh hưởng quan trọng đến Wenger. Chính
Frantz là người hình thành cho Wenger suy nghĩ nghiêm túc về khoa học
dinh dưỡng, về phục hồi và quan điểm một cầu thủ không được chuẩn bị tốt
sẽ ảnh hưởng tới kết quả chung của đội bóng. Frantz cũng giới thiệu cho
Wenger về isometrics, một dạng các bài tập ngắn giúp phát triển cơ bắp
mà không bắt các khớp xương của cầu thủ làm việc nhiều.

Một quan điểm khác mà Wenger học được từ Frantz là không có 2 cầu thủ
giống nhau. Mỗi cầu thủ là một cá nhân độc nhất vô nhị. Từ luận điểm
này, huấn luyện viên cần tìm ra và khai thác những điểm mạnh của từng
cầu thủ. Hai năm ở Mullhouse của Frantz đã đem lại cho Wenger những kinh
nghiệm quý báu nhất cho bước đường huấn luyện viên tương lai. Frantz ra
đi và Wenger cảm thấy hụt hẫng. Mùa hè 1975, Wenger lại nhận được đề
nghị của Hild một lần nữa.

Đỉnh cao







Việc Wenger tới Racing Club de Strasbourg có phần bất ngờ. Huấn luyện
viên Gilberto Gress – người trong những năm 1960 đã chơi ở hàng tiền vệ
đội tuyển Pháp và trong đội Racing giành Cúp Quốc gia Pháp – muốn tìm
một huấn luyện viên phụ trách đội trẻ và đã mời Hild. Nhưng có một vấn
đề nảy sinh. Trở lại giải hạng Nhất, họ kết thúc ở vị trí thứ 3 mùa giải
1977-1978, cao nhất trong 31 năm, và vì thế có vé dự Cúp UEFA mùa sau
đó. Racing chưa từng chơi ở Cúp châu Âu trong một thập kỷ, họ đã không
“quen” các đối thủ và Hild cảm thấy có trách nhiệm tìm hiểu các đội bóng
đó.

Các câu lạc bộ bóng đá khi ấy, đặc biệt là các câu lạc bộ ở tỉnh, thuê
ít nhân viên và phải sắp xếp sao cho công việc vẫn chạy trơn tru. Khi
Hild lo việc do thám các đối thủ, không ai điều hành đội trẻ và ông đã
tiến cử Wenger. Wenger về câu lạc bộ năm 1978 với tư cách cầu thủ nhưng
thực chất là để giúp quản lý đội trẻ. Gress không biết nhiều về Wenger
nhưng có nghe đồn về sự nghiêm túc của nhân vật và chủ yếu là tin vào
Hild. Sự nghiệp cầu thủ của Wenger đã bị chệch hướng một cách thích hợp.
Trong 10 năm qua, Wenger vừa như một sinh viên, một cầu thủ và một huấn
luyện viên tiềm năng.

Tới Racing Club de Strasbourg là đề nghị tốt nhất Wenger từng được nhận.
Dù thế nào, sự nghiệp cầu thủ bóng đá của Wenger cũng đã lên tới đỉnh:
được chơi như một libero, vị trí của Beckenbauer, ở một câu lạc bộ hạng
Nhất và được dự Cúp châu Âu. Còn công việc giúp Hild quản lý đội trẻ sẽ
là một cuộc tập sự tốt cho tương lai.
Năm 1979, Arsene Wenger chơi trận đấu đúng nghĩa là cuối cùng của mình.
Khi đó ông đã sang tuổi 30 và là trợ lý huấn luyện viên ở đội trẻ.

Chưa đầy 5 năm sau, Wenger trở thành huấn luyện viên trưởng của một câu
lạc bộ ở giải hạng Nhất. Chưa đầy 10 năm sau, ông đã dẫn dắt một câu lạc
bộ đến chức vô địch Pháp. Chưa đầy 20 năm sau, ông giành được cú đúp ở
Anh. Thành công đó sẽ không thể có nếuWenger dành cả tuổi trẻ để chơi
bóng ở một đẳng cấp nghiệp dư. Nhưng quan trọng hơn, chơi bóng không
phải là thiên hướng của ông.

Lấy bằng huấn luyện viên







Khi ở Strasbourg, Wenger đã bắt đầu theo học để có bằng huấn luyện viên,
ban đầu chỉ là bằng huấn luyện viên cấp khu vực. Tại CREPS ở
Strasbourg, ông tham gia một khóa dự bị để huấn luyện trẻ em chơi bóng,
sau đó là một khóa học chuyên sâu 6 ngày mà Wenger đã vượt qua để được
phép lấy bằng huấn luyện viên cấp quốc gia. Thầy giáo của ông ở CREPS là
Ernest Jacky, người gần 10 năm trước đã chọn Wenger vào đội tuyển của
giải vô địch vùng Alsace. Jacky nhận xét: “Arsene là một chàng trai đặc
biệt. Anh ấy học tập rất chăm chỉ và nghiêm túc. Anh ấy chỉ sống cho
bóng đá”.

Để có bằng huấn luyện viên cấp quốc gia, Wenger đã làm việc độc lập suốt
cả năm và chuẩn bị cho khóa đào tạo hàng năm do Liên đoàn bóng đá Pháp
(FFF) tổ chức ở Vichy. Khóa học này kéo dài hơn 3 tuần trong mùa Hè với
cả những bài học về lý thuyết và ứng dụng trong sân bóng. Các học viên
được nghiên cứu về chiến thuật, kỹ năng cá nhân, sinh lý học, lý thuyết
làm trọng tài, các bài tập về tốc độ, cách thức huấn luyện một nhóm.
Cuối cùng là các bài kiểm tra, cả viết và thực hành.

Wenger chưa bao giờ gặp khó khăn để vượt qua các kỳ kiểm tra, vả lại
bóng đá là niềm đam mê của ông. Tuy nhiên, cuộc sống trong thời gian ở
Vichy xét theo nhiều cách là kịch bản tệ nhất có thể với Wenger.
Có tớ 150 người ở tất cả lứa tuổi tham gia khóa học này. Họ được chia
thành các nhóm theo vần ABC, mỗi nhóm khoảng 20 học viên. Wenger ở cùng
nhóm với Philippe Troussier và họ đã trở thành những người bạn. Nhiều
năm sau, Wenger được Liên đoàn bóng đá Nhật Bản đề nghị tiến cử một
người Pháp để làm huấn luyện viên đội tuyển quốc gia và ông đã gợi ý
Troussier, người dẫn dắt đội tuyển Nhật Bản vào tới vòng 2 ở World Cup
2002.

Troussier nhớ lại: “Arsene Wenger sống khép mình. Anh ấy không giao tiếp
với bất kỳ ai. Không bao giờ thấy sự sôi nổi ở anh. Arsene cũng không
thể hiện bất kỳ dấu hiệu nào của sự đam mê với bóng đá mà anh có. Anh ấy
không thích bộc lộ cảm xúc và thường tạo cảm giác lạnh lùng”.

Jean Petit, người từng là trợ lý của Wenger ở Monaco, nói rằng: “Wenger
im lặng không phải bởi không có gì để nói. Đơn giản là anh ấy thích lắng
nghe và rút ra những kết luận cho riêng mình. Nếu Wenger tự tách mình
ra khỏi những người khác, đó là bởi anh ấy có những ý tưởng khác họ.
Không phải Wenger cấp tiến hơn nhưng anh ấy nhìn nhận mọi thứ tốt hơn và
luôn có những điều chỉnh riêng“.

Thuần túy về kỹ thuật, Wenger giỏi như bất kỳ tuyển thủ quốc gia nào,
nếu không muốn nói là còn hơn họ, cả về thể lực, chiến thuật và các
phương pháp tập luyện – những thứ ông đã thu lượm được từ năm 20 tuổi
khi được làm việc với những huấn luyện viên tận tình và xuất sắc. Theo
Petit, trong khi các cầu thủ chuyên nghiệp rất khó khăn để tiếp thu thì
Wenger lại dễ dàng vượt qua tất cả. Tuy nhiên, do Wenger chưa phải là
tuyển thủ quốc gia nên ông chỉ có thể tạm lấy bằng huấn luyện viên quốc
gia cấp độ thấp nhất. Có 3 cấp trong hệ thống bằng cấp huấn luyện viên
của Pháp. Những người đã chơi cho đội tuyển Pháp được vào thẳng cấp độ
tiếp theo nếu vượt qua một kỳ kiểm tra. Trong khi đó, những người như
Wenger phải chờ thêm 1 hoặc đôi khi là 2 năm. Để vào được cấp độ cao
nhất, một người nghiệp dư có thể mất 7 năm. Hệ thống cấp bằng này bị chỉ
trích là phân biệt đối xử nhưng cũng hợp lý nếu xét theo những đóng góp
của các cầu thủ xuất sắc.

Đội trẻ







Trở lại Strasbourg, Wenger làm trợ lý của Hild và tiếp tục ra sân chơi
bóng ở đội trẻ trong giải hạng Ba. Họ có khoảng 18 cầu thủ từ 16-18
tuổi. Trong 2 năm, Wenger là libero kiêm thành viên ban huấn luyện. Hild
nhận xét: “Arsene Wenger giống như người anh lớn của các cầu thủ. Họ
đều nghe lời anh ấy. Arsene có tài truyền thụ hiểu biết của mình cho
những người khác“.

Sự thực là Wenger có năng khiếu làm thầy. Tiến cử Wenger là ý của Hild
nhưng Paul Frantz, người lúc đó có chân trong Ban lãnh đạo Strasbourg,
đã bảo lãnh cho Wenger. Ông kể: “Tôi đã nói với ban lãnh đạo câu lạc bộ
rằng Arsene là một chàng trai xuất sắc. Anh ấy sẽ là một tấm gương lý
tưởng cho các cầu thủ trẻ. Anh ấy như cha của họ“.

“Đúng lúc cảm thấy mình đã đạt tới những giới hạn riêng với tư cách một
cầu thủ, tôi trở thành huấn luyện viên của đội trẻ Strasbourg. Thực ra,
gia đình tôi đã phản đối chuyện đó rất mạnh. Họ bị sốc hơn nữa khi tôi
quyết tâm trở thành huấn luyện viên trưởng, một công việc nhọc nhằn,
thay vì làm cầu thủ. Một cầu thủ có thể về hưu khi 30 tuổi và kiếm một
công việc khác (với Wenger càng thuận lợi bởi ông có thể trở về với
nghiệp kinh doanh của gia đình – TT&VH) nhưng với một huấn luyện
viên thì không. Điều đó có nghĩa là dành gần như cả đời bạn cho bóng đá.
Nhưng tôi suy nghĩ rất độc lập và không tham khảo ý kiến của bất kỳ ai.
Tôi tự quyết định cuộc đời mình“.

Và vì thế Wenger trở thành trợ lý huấn luyện viên. Điều kỳ lạ là ngoài
kiến thức và sự thông minh, chính tính khí trầm lặng, ít nói của Wenger
(mà Troussier từng nhận xét) đã giúp nhiều cho công việc của ông. Theo
kinh nghiệm, việc duy trì được một khoảng cách hợp lý với các cầu thủ,
nhất là các cầu thủ hàng đầu có trình độ và cả sự kiêu ngạo, sẽ giúp
huấn luyện viên có uy hơn. Họ sẽ khó đoán biết Wenger nghĩ gì hoặc sẽ
phản ứng thế nào. Đó là một trong những phẩm chất tốt nhất cần cho một
huấn luyện viên. Nó cho Wenger uy tín và đặt ông ở một vị thế đầy quyền
lực.

Nói cách khác, Wenger tạo ra hình tượng cổ điển về một ông thầy. Ông
phát triển quan hệ cá nhân gần gũi với các học trò và thấu hiểu những
vấn đề của họ, điều cũng giúp ích cho công việc. Bên cạnh đó, sự lao
động nghiêm túc cả với tư cách cầu thủ của ông đã làm gương cho các đồng
đội trẻ.

Trong suốt chặng đường sự nghiệp của Wenger ở Pháp luôn có một người
thầy gắn bó bên cạnh mà ông suốt đời biết ơn (đầu tiên là Hild, sau đó
là Frantz) và những người có ảnh hưởng tích cực khác. Sau này, Wenger
cũng đào tạo được rất nhiều học trò xuất sắc, những người đã khôn ngoan
biết tận dụng cơ hội làm việc với ông và đi theo con đường đúng đắn.

Sau khi giành chức Vô địch quốc gia năm 1979, huấn luyện viên Gress chỉ
còn hợp đồng với Strasbourg một mùa bóng nữa. Tháng 9/1981, ông tới làm
huấn luyện viên FC Brugge. Đã có một tác động kiểu domino. Cũng năm đó,
đội trẻ của Hild kết thúc mùa bóng bất bại và ông đã được trao cơ hội
làm huấn luyện viên đội 1. Vì thế ghế huấn luyện viên đội trẻ bỏ trống
và Wenger được đôn lên.

Lần đầu tiên Wenger phụ trách một đội bóng riêng khi chưa tròn 32 tuổi.
Ông đã dồn hết tâm sức vào công việc này: huấn luyện vào buổi sáng, sau
đó nhốt mình trong văn phòng ở sân vận động Meinau vào buổi chiều, nơi
ông chuẩn bị kế hoạch cho các trận sân khách, gặp bố mẹ và chuẩn bị cho
các buổi tập sau.

Tất cả các cầu thủ, trong đó có cả Enzo Scifo lừng danh sau này, đều
phải tuân thủ kỷ luật mà Wenger đặt ra. Wenger nghiêm khắc trên sân
bóng, trong lúc huấn luyện và cả khi đưa ra những chỉ thị trước trận
đấu. Phong cách huấn luyện viên của Wenger đã được nhiều câu lạc bộ quan
tâm.

Trợ lý huấn luyện viên







Mùa hè 1983, Wenger tới Cannes, thành phố biển miền Đông Nam nước Pháp,
theo đề nghị của huấn luyện viên trưởng Jean-Marc Guilou, một người quen
cũ. Ông Hild phải chia tay học trò: “Chúng tôi đã có 10 năm gắn bó,
nhưng quyết định ra đi là tốt cho Arsene. Anh ấy muốn học hỏi thêm, muốn
trở thành huấn luyện viên trưởng. Không ai có thể tiên đoán điều gì
nhưng để thành công, bạn phải vào cuộc“.

Ở Cannes, Wenger bắt đầu với tư cách trợ lý huấn luyện viên phụ trách
đội trẻ. Hợp đồng đem lại cho ông mức lương 12.000 franc/tháng (tương
đương 520 USD/tuần). Wenger sống trong một căn hộ tuềnh toàng cùng chung
cư với vị Tổng giám đốc câu lạc bộ Richard Conte.

Guillou nhận xét: “Arsene là hình ảnh của một người cha. Anh ấy hiếm khi
mắc lỗi. Anh ấy nghiêm khắc hơn tôi rất nhiều. Sự nghiêm khắc đem lại
sự tôn trọng và các cầu thủ noi gương anh ấy“.

Wenger dành chủ yếu thời gian rảnh để nghiên cứu các đối thủ qua băng
hình. Thú giải trí của ông là cùng với Conte chạy bộ vào buổi sáng sớm
hoặc chiều tối, dọc bãi biển hoặc lên núi. Ông cũng thích chơi bóng mỗi
đội 2 người với Guillou, Conte và Boro Primorac (cầu thủ người Croatia
của Nice sau này trở thành trợ lý cho Wenger ở Grampus Eight và
Arsenal). Thời gian còn lại là để sống trong thế giới tư tưởng. Theo
Guillou, ông và Wenger đàm đạo cả về các vấn đề đạo đức, triết học và
thời sự. Nhưng 80% các cuộc nói chuyện của họ là về phương pháp huấn
luyện và các kỹ năng thúc đẩy tinh thần cầu thủ. Ông nói: “Khi còn trẻ,
huấn luyện viên thường dành phần lớn thời gian để tìm kiếm các phương
pháp huấn luyện tốt nhất có thể, những phương pháp sẽ đem lại kết quả
phi thường. Chúng tôi đã thử các phương pháp rất thú vị nhưng không có
kết quả rõ rệt. Không có phép thần trong bóng đá“.

Cũng không có phép thần nào ở trên sân bóng. Đội 1 của Cannes khởi đầu
mùa bóng không tốt. Nhưng rồi tình hình khá dần lên và họ lọt vào tới tứ
kết Cúp Quốc gia Pháp. Trong thời gian đó, Guillou bận sang châu Phi để
ký hợp đồng với cầu thủ trẻ người Bờ Biển Ngà Youssouf Fofana. Wenger
được hưởng lợi 2 lần từ điều này. Ông được sử dụng cầu thủ này khi tới
làm huấn luyện viên Monaco 3 năm sau đó. Nhưng ngay lúc ấy, việc Guillou
vắng mặt đã cho Wenger cơ hội làm huấn luyện viên đội 1.
Sự nghiệp huấn luyện viên của Wenger có chút duyên nợ với một người mang
họ Platini: Aldo Platini. Ông Aldo được người ta nhớ đến chủ yếu bởi có
con trai là Michel Platini, cầu thủ vĩ đại của bóng đá Pháp.


1984 là một năm tốt đẹp với bóng đá Pháp và Wenger. Mùa Hè đó, Michel
Platini cùng đội tuyển Pháp giành chức Vô địch châu Âu còn Wenger lần
đầu tiên trở thành huấn luyện viên trưởng. Không những thế, đó còn là
đội bóng đang chơi ở giải Vô địch Pháp. Đề nghị từ AS Nancy Lorraine đến
một cách bất ngờ. Tuy rất muốn giữ Wenger nhưng Cannes cũng không muốn
cản trở ông tìm lối đi riêng.

Guillou nói: “Tôi không cố gắng giữ chân Arsene bởi đó là một cơ hội cho
anh ấy. Arsene không phải típ người chịu phục tùng người khác theo kiểu
sai vặt. Anh ấy có những phẩm chất để trở thành nhân vật chính“.

Cơ hội bằng vàng







Wenger có thể có những phẩm chất đó dù mới chỉ 35 tuổi, nhưng ở buổi
bình minh của sự nghiệp huấn luyện viên, ông chưa từng được đánh giá là
một tài năng xuất sắc. Wenger có được công việc đó khi Nancy đang tuyệt
vọng và một lý do khác nữa là ông lại rẻ.

Chính Aldo Platini đã liên hệ với Wenger. Xuất thân là cầu thủ có sự
nghiệp khiêm tốn, vị huấn luyện viên trẻ tuổi ấp ủ tham vọng chinh phục
đỉnh cao này có quá ít vốn liếng xét về kinh nghiệm cá nhân. Nhưng
Wenger có thế mạnh là ham hiểu biết và khả năng tiếp cận những người lớn
tuổi như con với cha. Aldo Platini chỉ là người tiếp theo, sau Hild và
Frantz.

Mùa bóng 1983-1984, mùa thứ hai của huấn luyện viên Herve Collot, Nancy
có nguy cơ xuống hạng, nhiều cầu thủ chủ chốt của họ ra đi và tới cuối
mùa thì Collot từ chức với lý do sức khỏe. Tất cả xảy ra đột ngột và
điều quan trọng là phải nhanh chóng tìm được ai đó lấp chỗ trống mà ông
để lại.

Nhiều vị trí huấn luyện viên được tạo ra từ thất bại của ai đó. Trường
hợp của Wenger đặc biệt bởi không ai ở Nancy biết về ông. Họ buộc phải
tin rằng khả năng của ông tốt như lời giới thiệu. Chủ tịch Gerard
Rousselot không biết Wenger. Giám đốc bóng đá Aldo Platini cũng chỉ nghe
Hild giới thiệu.

Nhưng sau đó Aldo Platini đã gặp Wenger ở Cannes trong một chuyến săn
tìm các cầu thủ trẻ giá rẻ. Ông kể: “Chúng tôi rất hợp ý nhau và tôi đã
hỏi Wenger có muốn đến Nancy hay không. Thực ra vị trí của tôi không có
quyền tìm huấn luyện viên. Đó là quyền của chủ tịch câu lạc bộ. Nhưng
Rousselot tin tưởng tôi“.

Wenger đã tới Nancy để thương thảo hợp đồng với Rousselot. Họ nhất trí
ký hợp đồng 3 năm với mức lương khoảng 25.000 franc/tháng (gần 4.000
USD).
Gánh nặng trách nhiệm

Vào thời gian Wenger nhận ghế huấn luyện viên, những chiến thắng quen
thuộc với Nancy từ giữa thế kỷ 1970 đã trở thành dĩ vãng và tiền của họ
cũng cạn dần. Thời còn Michel Platini, câu lạc bộ thu hút 13.000 khán
giả/trận (đó là một con số khổng lồ với một đội bóng như Nancy). Trong
mùa bóng đầu tiên của Wenger, số khán giả đã giảm xuống dưới 6.000.
Doanh thu bán vé giảm, ngân quỹ để tăng cường sức mạnh cũng giảm sút
hoặc không thuyết phục được các cầu thủ hàng đầu gia hạn hợp đồng. Nancy
chưa bao giờ tiêu nhiều hơn số tiền họ có. Vị trí huấn luyện viên
trưởng của Wenger ngay ở lần đầu tiên đã thực sự gặp khó khăn.

Với các đội trẻ (như khi Wenger còn ở Strasbourg và Cannes), thành công
trên sân cỏ chỉ là thứ yếu so với các mục tiêu dài hạn. Một đội bóng trẻ
là vườn ươm tài năng và không có mục tiêu buộc phải chiến thắng. Giờ là
lần đầu tiên Wenger thấy mình phải huấn luyện một đội bóng mà kết quả
sẽ trở thành vấn đề thật sự vào cuối tuần.

Chính ở Nancy, Wenger bắt đầu bộc lộ khả năng tinh tường trong việc mua
cầu thủ mà sau này đã trở nên quen thuộc ở Arsenal. Không có những khoản
tiền lớn để xây dựng đội hình theo ý đồ, ông buộc phải bỏ công đi tìm
kiếm cầu thủ. Với năng khiếu, khả năng ứng biến và biết cách tung hỏa
mù, đôi khi còn giả vờ tin tưởng không đúng chỗ, Wenger đã “làm xiếc“
trên thị trường cầu thủ. Ông mượn được một hậu vệ Bồ Đào Nha từ PSG và
một trung phong từ Metz, đội láng giềng ở hạng 4. Để thay thế “máy quét“
Phillippe Jeannol, người bị quyến rũ bởi danh tiếng và tiền bạc của
PSG, Wenger đã liên hệ với người bạn cũ Jean-Luc Arribat. Ở tuổi 29,
Arribat đã chu du nhiều nơi và quyết định tới Nancy bởi sự đặc biệt của
Wenger.

Wenger rất nghiêm túc, yêu cầu cao và kiên định. Ông luôn là người đầu
tiên đến Forêt-de-Haye, sân tập ngoại ô cách trung tâm thành phố 10km,
và là người về cuối cùng. Nhưng mặt khác, ông cũng là người của thực tế,
cấp tiến và sẵn sàng chấp nhận mạo hiểm. Arribart kể: “Để tạo được hứng
thú cho các cầu thủ, Wenger cố gắng đảm bảo sự đa dạng trong các buổi
tập. Ông ấy giúp chúng tôi tin tưởng vào bản thân và hiểu rõ trách nhiệm
trên sân“.

Aldo Platini cũng hài lòng: “Tôi hơi ngạc nhiên bởi những gì Arsene đã
làm được. Tôi chưa bao giờ thấy có điều tiếng gì về vấn đề huấn luyện
của anh ấy. Arsene rất được yêu mến và đó là điều hiếm thấy. Anh ấy là
một thủ lĩnh bẩm sinh. Arsene biết khi nào nên im lặng và khi nào nên
nói“.


Tinh thần đổi mới







Từ đầu những năm 1970, Nancy đã sử dụng hàng rào cầu thủ bằng gỗ để tập
đá phạt trực tiếp. Đó cũng là câu lạc bộ đầu tiên ở Pháp lập ra trung
tâm đào tạo. Còn cái Wenger đã mang đến câu lạc bộ này là tinh thần đổi
mới.

Giờ thì ông đã có toàn quyền về chuyên môn và cơ hội để thực hiện các ý
tưởng đang ấp ủ. Động thái đầu tiên là đưa đội bóng đi cắm trại xa để
tập luyện trong mùa hè. Không bao giờ làm điều gì nửa vời, Wenger chọn
Val Thorens, một khu trượt tuyết thuộc dãy núi Alps.

Wenger mời một nhà dinh dưỡng học tới để giáo dục các cầu thủ về phương
pháp và chế độ ăn, cái gì nên ăn và cái gì không. Khi các cầu thủ ngồi
ăn trong căn tin, họ không bao giờ thấy có bánh mì trên bàn và chắc chắn
cũng không có bơ. Wenger cấm ngặt trò ăn vặt trước các bữa và yêu cầu
tăng tối đa các thực phẩm thô hoặc rau luộc. Thậm chí vợ của các cầu thủ
cũng được gọi đến để nghe nói chuyện bởi họ là những người nấu ăn ở
nhà. Bác sĩ dinh dưỡng viết một cuốn sổ tay hướng dẫn nhỏ và phân phát
cho cả đội bóng.

“Với một huấn luyện viên trưởng, điều khó khăn nhất là phải tới vào thời
điểm thích hợp và ra đi cũng vào một thời điểm thích hợp. Nó giống như
một mối tình: luôn có một người ít muốn chia tay hơn người kia và khi sự
việc đã qua, họ phải mất nhiều thời gian hơn để vượt qua nỗi thất vọng.
Có những người vẫn tiếp tục nghĩ ngợi và gặm nhấm nỗi buồn trước khi
quen được với thực tại. Cũng có những người không thể không lo nghĩ và
chuẩn bị để đối phó ngay khi hiểm họa còn đang manh nha. Tôi là người
như thế“.

Có cảm giác Wenger coi Nancy như một phòng thí nghiệm bóng đá. Một trong
những điều vĩ đại nhất mà ông làm được ở Arsenal là tạo ra những ngôi
sao. Ông biết cách thu thập những mảng màu mờ nhạt để ráp thành một bức
tranh rực rỡ. Chính ông đã biến Emmanuel Petit từ sự lựa chọn thứ 3 ở vị
trí hậu vệ trái đội tuyển quốc gia thành tiền vệ trung tâm số một của
đội tuyển Pháp và tỏa sáng ở World Cup 1998. Giống như một cao thủ chơi
cờ, ông đã điều Thierry Henry từ biên vào giữa và biến anh thành một
trong những tiền đạo xuất sắc nhất thế giới. Nhưng điều tương tự xảy ra
đầu tiên ở Nancy. Khi Wenger ký hợp đồng với cầu thủ 20 tuổi Eric
Bertrand, anh này còn là một tiền đạo ở các hạng đấu thấp. Tới khi
Wenger rời Nancy 3 năm sau đó, ông đã kịp biến Bertrand thành một hậu vệ
cánh tài năng. Năm 1986, một tiền vệ trái có tên Eric Di Meco được mượn
về từ Olympique Marseille. Wenger đã thử anh ở vị trí hậu vệ trái và
nhờ thi đấu tốt trong vai trò đó, Di Meco đã được gọi vào đội tuyển Pháp
và trở lại Marseille, nơi anh được chơi ở 2 trận chung kết Cúp C1.

Arribart nói: “Wenger có thể nhìn thấy khả năng phát triển của các cầu
thủ trẻ. Ông ấy hiểu rằng một cầu thủ có thể chơi ở nhiều vị trí khác
nhau, phụ thuộc vào tuổi tác, sức khỏe và sự phát triển tài năng. Đó là
vấn đề năng khiếu“.

Bão táp







Wenger đã ổn định được cuộc sống ở Nancy. Nơi ở của huấn luyện viên này
là một căn hộ tại trung tâm thành phố nhưng ông chỉ dùng để về ngủ và
nghiên cứu băng hình các trận đấu. Sau mỗi trận trên sân nhà, ông cùng
với Ban giám đốc câu lạc bộ đi ăn tối ở một nhà hàng Italia, thói quen
vẫn được duy trì sau này khi ở Arsenal. Mỗi tuần một lần, Wenger ăn trưa
ở nhà Platini gần Forêt-de- Haye.
Mùa bóng đầu tiên của Wenger ở Nancy kết thúc với vị trí thứ 12 trong
bảng xếp hạng. Theo Aldo Platini, vị trí đó cũng đã là rất tốt. Nhưng
sau khi mùa bóng kết thúc, Nancy không còn giữ được những cầu thủ tốt
nhất. Tiền đạo Robert Jacquet sang PSG, tiền vệ sáng tạo người Uruguay
Ruben Umpierrez được bán cho Matra Racing, thủ môn đội tuyển quốc gia
Bruno Martini trở lại Auxerre sau thời gian được cho mượn 2 năm. Lần đầu
tiên, Wenger thể hiện khả năng tìm kiếm các tài năng giá rẻ hơn ở nước
ngoài. Vượt qua nhiều câu lạc bộ khác, ông có được hậu vệ người
Slovenia, Adriano Fegic (từng khoác áo đội tuyển Nam Tư cũ).

1985-1986 không phải là một mùa giải thành công với Nancy. Lượng khán
giả nhà tới sân tăng lên nhưng thành tích của đội bóng đi xuống. Thảm
họa được chặn lại ở vị trí thứ 17 cuối mùa giải và có suất play-off
tranh vé trụ hạng gặp đội bóng cũ của Wenger, FC Mulhouse (đội xếp thứ
hai ở giải hạng Nhì). Nancy giành chiến thắng chung cuộc sau 2 lượt đấu
với tổng tỷ số 3-2 và đảm bảo vị trí ở giải Vô địch Pháp mùa kế tiếp.

Sau mùa giải thứ hai của Wenger ở Nancy, tình hình “chảy máu“ cầu thủ
của câu lạc bộ thêm trầm trọng. Các tiền vệ Arribart, Bruno Germain,
Eric Martin lần lượt ra đi. Nancy mất gần như cả hàng tiền vệ. Ngân sách
hạn hẹp nên dù đã trổ tài mua sắm cầu thủ “tốt và rẻ“ nhưng Wenger cũng
chỉ đưa về được một tiền vệ là Phillippe Piette. Aldo Platini tìm thêm
được tiền vệ Peter Hannich, tuyển thủ Hungary từng chơi ở Mexico’86.

Tình hình của Nancy thực sự nguy ngập ở mùa bóng 1986-1987. Aldo Platini
thừa nhận là không thể cứu vãn: “Các cầu thủ bỏ đi khi hết hạn hợp
đồng. Những cầu thủ mà chúng tôi định mua thì lại đắt nên Chủ tịch câu
lạc bộ không muốn chi tiền. Chúng tôi bị xuống hạng là đúng“.

Đó là lần duy nhất trong 3 thập kỷ liên quan tới bóng đá cho tới nay,
Wenger có trải nghiệm xuống hạng. Nhưng thái độ của ông khá bình thản.
Wenger đã làm hết sức mình. Thông thường, khi thành tích của câu lạc bộ
giảm sút thì huấn luyện viên bị quy lỗi trước tiên và ở trường hợp này,
Wenger sẽ là người đầu tiên bị sa thải. Nhưng ông đã chuẩn bị tinh thần
khi biết trước mình sẽ phải ra đi.

Nancy xuống hạng nhưng cả nước Pháp đã biết đến tài năng của Wenger. Rõ
ràng, Nancy xuống hạng vì quá yếu chứ không phải do lỗi ở huấn luyện
viên. Một chân trời mới đang chờ đón Wenger!

Thời gian GS ở phương Đông






Nhịp cầu

Rời Monaco, Wenger hướng về phía Đông. Tháng 10/1994 ở Abu Dhabi thuộc
Các tiểu vương quốc A-rập thống nhất (UAE), một loạt cuộc hội thảo đã
được tổ chức như một phần trong chiến dịch tăng cường tiêu chuẩn huấn
luyện viên trên khắp thế giới của FIFA.

Do vừa bị sa thải, Wenger có thời gian rảnh rỗi để tới UAE và ông đã
tham gia cuộc hội thảo do LĐBĐ châu Á tổ chức. Nhiệm vụ Wenger được phân
công là trình bày một báo cáo kỹ thuật về World Cup gần nhất (USA’94).

Wenger đã nói về các xu hướng trong bóng đá quốc tế mà ông nhận thấy qua
giải đấu này. Chủ đề chính ông đề cập là “cái chết” của vai trò cầu thủ
kiến tạo (số 10) – vị thủ lĩnh điều tiết tốc độ và lối chơi trong đội
bóng. Ngoài ra, đó là những thay đổi về luật để bảo vệ các cầu thủ tấn
công khỏi lối phòng ngự thô bạo, luật cấm chuyền bóng về cho thủ môn đã
mở đường cho lối chơi phóng khoáng hơn và chú trọng hơn vào tốc độ, sức
mạnh và thể lực.

Từ rất lâu trước khi ý tưởng này trở thành bình thường, Wenger đã có
quan điểm đề cao đội bóng hơn từng cá nhân. Theo ông, một tiền vệ thủ
lĩnh mới điển hình phải là người liên kết hiệu quả các tuyến, điều tiết
bóng và có khả năng càn quét trước hàng hậu vệ và ít khi ghi bàn. Mẫu
siêu cầu thủ kiểu Platini đã hết thời. Một cách biểu tượng, USA 94 là
giải đấu mà số 10 vĩ đại nhất lúc bấy giờ Diego Maradona đã bị đuổi về
nước vì sử dụng doping và một tiền vệ hiện đại đăng quang là đội trưởng
đội tuyển Brazil, Dunga.

Dấn bước

Cùng với Hàn Quốc, Nhật Bản nuôi dưỡng tham vọng đăng cai World Cup
2002. Để đạt được mục đích này họ cần phải lập một giải chuyên nghiệp và
thế là J-League ra đời năm 1993. Đầu tiên chỉ có 10 đội, sau đó tăng
lên 12 đội, và tất cả đều là các đội bóng công ty. Để cho đội bóng có cơ
hội thu hút thêm những nguồn tài trợ từ trong nước, các công ty này đã
chấp nhận không gắn tên của họ vào tên đội bóng mà chỉ gắn tên của thành
phố nơi có câu lạc bộ. Họ không tiếc tiền và cả công sức để lôi kéo các
tên tuổi lớn.

Trong thời gian ở UAE, Wenger đã được câu lạc bộ Nhật Bản Nagoya Grampus
Eight mời sang làm huấn luyện viên. Câu lạc bộ này thuộc quyền sở hữu
của hãng sản xuất ô tô Toyota. Nagoya Grampus Eight gây được ấn tượng
lớn, đặc biệt là với người Anh, bởi họ đã ký hợp đồng với danh thủ Gary
Lineker từ Tottenham.

Với một huấn luyện viên đã đưa đội bóng của mình vào tới bán kết
Champions League, người mà mùa Hè trước đó còn được mời làm huấn luyện
viên của Bayern Munich, thì việc tới Nhật Bản là một bước lùi. Với các
cầu thủ, đó là một vấn đề khác. J-League giàu có là chuyến “du lịch” thú
vị đối với các ngôi sao một thời của bóng đá thế giới. Zico, ngôi sao
Brazil ở 3 kỳ World Cup, đã giã từ sân cỏ và trở thành bộ trưởng Thể
thao một thời gian ngắn trước khi bị hấp dẫn bởi Kashima năm 1991.
Lineker theo chân tới Nhật Bản năm 1993 và Salvatore Schillaci tiếp bước
1 năm sau đó. Nhật Bản trở thành nơi các ngôi sao tàn lụi “dưỡng già”.
Nhưng đó không phải là nơi các huấn luyện viên như Wenger tìm tới. Ở
tuổi 45, ông vẫn còn quá trẻ trong khi Nhật Bản lại là mảnh đất cho
những “ông già”. Không có gì đáng ngạc nhiên khi Wenger đã lưỡng lự và
hỏi ý kiến nhiều người trước khi đưa ra một quyết định phóng khoáng.
Wenger đồng ý tới Nhật Bản, một nơi xa cách nghìn trùng, nơi ông có thể
quên đi cú sốc ở Monaco và lật sự nghiệp của mình sang một trang mới.

Miền đất lạ

Cũng như với Monaco, Wenger không phải là lựa chọn đầu tiên của Nagoya
Grampus Eight. Guus Hiddink, một người Hà Lan đã đoạt Cúp C1 với PSV
Eindhoven, được tiếp cận đầu tiên nhưng ông này thích đảm nhận ghế huấn
luyện viên đội tuyển Hà Lan hơn. Sau khi tới thăm Nagoya Grampus Eight
tháng 11/1994, Wenger đồng ý ký hợp đồng 2 năm với mức lương 75 triệu
yen (625.000 USD)/năm.

Nhiệm vụ đầu tiên của Wenger là cải thiện đội ngũ. Lúc đó, Lineker đã
rời Nagoya Grampus Eight và ở câu lạc bộ này chỉ còn một siêu sao tầm cỡ
thế giới là Dragan Stajkovic. Theo truyền thống ở Nhật Bản, câu lạc bộ
ra các quyết định trên thị trường chuyển nhượng và hiếm khi các huấn
luyện viên nước ngoài được quyền tự do ký hợp đồng với những cầu thủ họ
muốn. Nhưng với Wenger thì khác. Toyota đặt niềm tin vào huấn luyện viên
này và chỉ hạn chế sự can thiệp ở mức tỏ ý muốn có một cầu thủ Brazil
trong đội. Wenger cùng ban huấn luyện tức tốc bay sang Brazil. Cuối cùng
họ tìm được hậu vệ Carlos Alexandre Torres, con trai của Carlos
Alberto, đội trưởng đội tuyển Brazil vô địch thế giới 1970. Wenger cũng
ký hợp đồng với tiền vệ Franck Durix (đội trưởng của Cannes) và tiền đạo
Gerald Passi – người đã ghi bàn đem lại chiến thắng cho Monaco trước
Marseille trong trận chung kết Cúp Quốc gia Pháp năm 1991 từ St.
Etienne.

Mùa bóng bắt đầu thật tệ với Nagoya Grampus Eight. Họ thua 8 trong 10
trận đầu tiên. Một phần của vấn đề là sự đổ vỡ tâm lý do liên tục thất
bại. Các cầu thủ không biết làm thế nào để chiến thắng và Wenger nhận
thức được rằng không phải tất cả các thủ thuật của ông đều phát huy hiệu
quả trong một nền văn hóa hoàn toàn khác biệt.

Ngay từ đầu, Wenger không thể kiếm được món gì để giúp các cầu thủ
Nagoya Grampus Eight khỏe hơn bởi họ đã có một chế độ ăn không béo hoàn
hảo gồm cá, rau và gạo. Wenger có thể tăng khối lượng tập luyện nhưng
các cầu thủ Nhật Bản đã tập quá chăm chỉ đến mức gần như không thể cải
thiện về mức độ sung sức và thể lực. Đôi khi trong lúc tập luyện, Wenger
thậm chí còn phải thu bóng lại để ngăn họ không tập quá khối lượng.

Sau 8 trận thất bại, Wenger đành viện đến phương sách cuối cùng mà ông
đã từng áp dụng ở Nancy và Monaco: một cơn thịnh nộ. Sau trận đấu, ông
quát vào mặt các cầu thủ: “Các anh sợ cái gì? Các anh có thể tự nhận là
cầu thủ chuyên nghiệp khi chơi như thế à?”.

Đó là một màn lên lớp mà các cầu thủ đang cần. Một điểm yếu của cầu thủ
Nhật Bản là họ tỏ ra không quan tâm đến thất bại. Trong khi các cầu thủ
nước ngoài như Stojkovic (người tới đội trước huấn luyện viên Wenger)
mất ngủ và khó chịu vì thất bại thì các đồng đội Nhật Bản vẫn không có
biểu hiện gì khác thường. Họ như những cái máy biết che giấu cảm xúc.
Qua phiên dịch, Stojkovic từng mắng các đồng đội rằng họ không nên là
“những người mặc quần đùi được trả lương”. Vào thời gian Wenger tới,
tình hình đã cải thiện được chút ít.

Nagoya Grampus Eight khốn khổ vì thua nhưng huấn luyện viên của họ còn
buồn hơn thế. Vào giữa tháng 5, các đội bóng ở J-League có một kỳ nghỉ 6
tuần theo kế hoạch để nhường chỗ cho các trận đấu của đội tuyển quốc
gia. Không bỏ phí thời gian, Wenger đưa đội bóng sang Pháp tập huấn.
Mười ngày trong một trại tập luyện ở Versailles, ông củng cố sự tự tin
trong họ, tập cho họ làm quen với những quan niệm xa lạ với đạo đức nghề
nghiệp của người Nhật Bản như chủ nghĩa cá nhân, biết chấp nhận mạo
hiểm và thích nghi về chiến thuật. Ông dạy cho họ rằng việc lúc nào cũng
ngóng chờ sự chỉ đạo của huấn luyện viên ngoài đường biên là không tốt
mà phải biết sáng tạo, biết đưa ra các quyết định riêng tùy diễn biến
trên sân và tự tin vào khả năng của bản thân.

“Cuộc sống của tôi ở Nhật Bản tươi mới tới mức khó có thể tổng kết chính
xác ý nghĩa của nó. Mỗi ngày trôi qua là những điều hoàn toàn khác với
bất kỳ những gì tôi đã trải qua. Trước khi rời Pháp, tôi nghĩ Nhật Bản
là một đất nước của người máy, nhạt nhẽo và không có sự hấp dẫn riêng.
Những suy nghĩ đó chủ yếu do các phương tiện truyền thông châu Âu đã
miêu tả người Nhật Bản như thể cuộc sống không có gì khác ngoài công
việc. Tôi đã nghĩ họ là những người bất hạnh nhưng cuối cùng, hình ảnh
của tôi về đất nước Nhật Bản hoàn toàn bị đảo ngược. Mọi thứ dường như
đều tốt đẹp và không ngờ có thể tốt đến thế. Tôi có một tình yêu lớn
dành cho Nhật Bản. Ở đó có những nét đẹp mà chúng tôi đã mất ở châu Âu,
vẻ đẹp làm cho cuộc sống tốt hơn. Đó là những giá trị mà chúng ta đều
cần, chẳng hạn như sự tôn trọng người khác và tập thể, thói quen lịch
sự, khả năng say mê công việc mà bạn làm, quyết tâm làm việc hiệu quả
nhất. Điều hạnh phúc nhất với tôi là khám phá ra những giá trị này ở
Nhật Bản. Ở một số khía cạnh, tôi có cảm giác đã tìm thấy ở Nhật Bản quê
cha đất tổ của mình”

Có một điều Wenger không làm để ngăn chặn những thất bại là thay đổi
triết lý bóng đá. Ông luôn đặt lòng tin vào bóng đá tấn công và chưa bao
giờ thay đổi. Ông yêu cầu các cầu thủ phải đưa bóng lên phía trước và
không bao giờ chuyền về phía sau nếu không cần thiết.

Sau khi trở lại từ Pháp, Nagoya Grampus Eight bắt đầu chơi tấn công tự
tin hơn. Họ không còn để lọt lưới những bàn thua vào phút chót và bắt
đầu biết chiến thắng. Kết thúc giai đoạn một, họ thắng 15 trận, thua 11
trận và xếp thứ 4. Ở giai đoạn hai, họ thắng 17 trận, thua 9 trận và lên
đứng thứ 2. Đó là thành quả tốt nhất Toyota thu được từ khi đầu tư vào
bóng đá. Vào thời điểm đó, theo nhận xét của tờ World Soccer, “Grampus
chơi thứ bóng đá mạnh mẽ nhất mà chúng tôi từng thấy ở một đội bóng Nhật
Bản”.

Dưới bàn tay của Wenger, Nagoya Grampus Eight như trở thành một đội bóng
khác. Trong Cúp Hoàng đế (Cúp Quốc gia Nhật Bản), giải đấu được tiến
hành sau giải vô địch quốc gia, đội bóng này trở nên không thể chặn nổi.
Họ đè bẹp các đối thủ trước khi đánh bại Sanfrecce Hiroshima 3-0 trong
trận chung kết trước 47.000 khán giả.

Trận chiến đầu tiên của GS trên cương vị huấn luận viên của arsenal







Tháng 8/1996, cái tên Arsene Wenger hoàn toàn không có nghĩa gì ở
London. Tờ Evening Standard giật tít “Arsene là ai?” trong bài viết chi
tiết về người mới được chỉ định làm huấn luyện viên Arsenal. Đó là câu
chuyện về cuộc đời Wenger, từ thời điểm ông bắt đầu phụ trách riêng một
đội bóng ở Nancy 12 năm trước.

Ở mỗi công việc mới, Wenger không chỉ phải chứng minh khả năng mà còn phải giới thiệu về bản thân.

Ngay khi Wenger vừa đặt chân tới Anh, chiến dịch bôi nhọ ông đã bắt đầu.
Trên internet tràn ngập tin đồn huấn luyện viên mới của Arsenal là một
kẻ phóng đãng, rằng ông ta không chỉ quan hệ với đàn bà mà cả với đàn
ông và trẻ em. Sau đó báo giới kéo tới chật cửa sân vận động để chờ một
lời bình luận chính thức từ câu lạc bộ. Bên trong sân vận động, Wenger
trong tâm trạng sục sôi giận dữ cũng bắt đầu hiểu ra rằng không thể kiện
các báo trừ phi họ đưa thông tin bôi nhọ ông hoặc giả phải tìm ra đích
danh kẻ đã bịa ra tin đó cùng với những nhân chứng. Không nghe lời
khuyên nên lánh mặt của Phó Chủ tịch câu lạc bộ, David Dein, và lời cảnh
báo của Giám đốc báo chí Clare Tomlinson, Wenger quyết định đối mặt với
giới truyền thông.

Đó là một hành động can đảm. Với tất cả những gì báo chí biết, Wenger
luôn “ghét đối đầu”. Vậy mà ông đã chấp nhận một cuộc đấu đơn độc và
trực diện. Ông hỏi họ tại sao lại có mặt ở đây. Khi có ai đó nói về các
tin đồn không rõ ràng, Wenger hỏi lại: “Tin đồn gì?”. Không nhà báo nào
trả lời. Cảm thấy khó nói bởi sự hiện diện của đông đảo các cổ động
viên, họ đã đề nghị được vào trong sân vận động và có một cuộc họp báo
riêng. Tomlinson từ chối. Đối mặt với hiện thực là chẳng có hy vọng để
hạ gục Wenger, các phóng viên tản mát dần. Wenger đã giết chết chiến
dịch định “giết” ông.

Làn sóng Pháp







Arsenal đã đúng khi chọn Wenger, một người không có cuộc sống nào khác
ngoài bóng đá. Wenger giống như một nhà tu khổ hạnh và án thờ của ông là
một chiếc TV lớn màn hình phẳng để liên tục xem băng hình các trận đấu.

Huấn luyện viên của Arsenal là công việc mà Wenger đã chờ đợi trong cả
cuộc đời bóng đá của mình. Đó là đỉnh cao của mọi cố gắng, một sự công
nhận khối kiến thức đồ sộ về mọi phương diện ông tích lũy được những năm
trước đó. Wenger cảm thấy đã tới được “ngôi nhà của bóng đá”, nơi những
liên kết giữa các cổ động viên với đội bóng sâu đậm hơn ở bất cứ đâu
ông đã trải qua. Ở Monaco, không có các cổ động viên kiểu gì cũng chê
được. Ở Nhật Bản, sự cuồng tín chỉ là hình thức. Những trận đấu đầu tiên
của Wenger ở Highbury như thiêu trên lò lửa. Ánh mắt của các cổ động
viên Anh đã nung nóng những giác quan của ông và tất cả các cầu thủ Pháp
mà ông đưa về.

Giống như ở Monaco, các cầu thủ đứng đầu trong “danh sách ưa thích” của Wenger đã có mặt ở Arsenal trước khi ông tới đó.

Patrick Vieira, đến từ AC Milan, đã báo trước sự xuất hiện kỳ tài của
Wenger khi anh nổi lên như một ngôi sao từ ghế dự bị ở trận gặp
Sheffield Wednesday. Arsenal là nơi Vieira phát huy được lợi thế về thể
hình, sức mạnh và kỹ thuật, nơi anh đã thống trị cuộc chơi. Dennis
Bergkamp, cầu thủ Hà Lan không thể hiện được khả năng do chiến thuật
tiêu cực của Inter Milan, thì về Arsenal từ thời huấn luyện viên Rioch.
Khó tìm ra ai giỏi hơn Wenger ở việc “chấm” các cầu thủ có tài năng
nhưng đang bế tắc ở câu lạc bộ của họ.

Trong thập kỷ qua, mọi người đã quen với việc M.U và Arsenal chiếm hai
vị trí đầu của Primiership, nhưng đó không phải là một trật tự tự nhiên.
Đó là công sức của Wenger.

Nếu như Wenger từng chờ đợi công việc này thì ông cũng đã chuẩn bị rất
kỹ càng. Nhiều thay đổi Wenger áp dụng ở Arsenal từng được ông thử
nghiệm hiệu quả không chỉ ở Monaco mà còn từ thời ở Nancy. Tuy nhiên,
Arsenal là một câu lạc bộ với các truyền thống bảo thủ và Wenger hiểu
rằng không thể vội vàng thay đổi tất cả mọi thứ. Ông chọn cách lái câu
lạc bộ tiến về phía trước với sự pha trộn của kế thừa và những thay đổi
mang tính cách mạng. Quyết định đầu tiên Wenger đưa ra là kiên trì giữ
lại phần lớn đội hình khi ấy, đặc biệt là hàng phòng ngự. Bộ ngũ nổi
tiếng gồm Seaman, Dixon, Adams, Bould và Winterburn đã có hàng trăm giờ
chơi bên nhau và thực sự thành công dù đều đã gần 30. Họ vẫn chứng tỏ
khát vọng và sự nghiêm túc để có thể chơi tốt ở tuổi 30. Wenger nhận
thức được một điều: “Nếu đã ở trong một ngôi nhà đẹp, bạn đừng tôn nền”.

Dù vậy, vẫn có những kẻ bị gạt ra. Tiền đạo John Hartson được bán sang
West Ham. Anh không phù hợp với dạng bóng đá mà Wenger muốn triển khai
để xuyên thủng các hàng phòng ngự ở Primiership: Hartson có sức mạnh
nhưng thiếu tốc độ. Merson thì bị gạt ra rìa bởi Bergkamp và cuối cùng
đã tới Middlesbrough. Sau đó, một biểu tượng khác của Arsenal là Ian
Wright cũng bị loại. Thế chỗ họ là những tân binh đến từ nước Pháp. Tiền
đạo 17 tuổi có tên Nicolas Anelka từ PSG và hai đồng hương nữa từ
Monaco: Gilles Grimandi và Emmanuel Petit. Wenger cũng thử trở lại thị
trường Tây Phi. Từ chối chi một món lớn để mua học trò cũ George Weah từ
Milan, ông đã thử dùng người bà con của tiền đạo này là Christopher
Wreh.

Vì vậy, chỉ sau 1 năm Wenger đến, tiếng Pháp đã trở thành ngôn ngữ thứ
hai trong đội bóng. Cuối mùa bóng 1997-1998, mùa bóng trọn vẹn đầu tiên
của ông ở Highbury, Arsenal đã trưởng thành như một con ngựa thần. Hàng
phòng ngự 5 người đều lớn tuổi và là người Anh. Phía trước là 6 cầu thủ
trẻ toàn là người Pháp và Hà Lan